Памятка для выязджаюых за мяжу
(ліст Міністэрства аховы здароўя ад 29.07.2011 № 10-27/10-983)
Перад тым, як адправіцца ў падарожжа, варта падумаць, наколькі стан здароўя дазваляе выехаць у тую ці іншую краіну ў залежнасці ад клімату, умоў харчавання, асаблівасцяў культурнага адпачынку, магчымасці правядзення прафілактычных прышчэпак, прыёму лекавых прэпаратаў для прафілактыкі інфекцыйных хвароб. Для гэтага неабходна прайсці пільны медыцынскі агляд і атрымаць заключэнне ўрача. З асаблівай увагай варта паставіцца да рэкамендацый лекара хворым хранічнымі захворваннямі, цяжарным і асобам з малалетнімі дзецьмі.
Пры выездзе ў замежныя краіны неабходна ведаць, што ў некаторых з іх існуе рэальная магчымасць заражэння інфекцыйнымі і паразітарнымі захворваннямі, якія характарызуюцца цяжкім клінічным цягам, паразай жыццёва важных органаў і сістэм арганізма, і могуць прывесці да смяротнага зыходу.
Кішачныя інфекцыі
На тэрыторыі краін Еўрапейскага саюза і Злучаных Штатаў Амерыкі ў перыяд мая - чэрвеня 2011г. рэгістравалася захворванне, выкліканае энтэрагемарагічнай кішачнай палачкай: Аўстрыя, Нідэрланды, Нарвегія, Германія, Вялікабрытанія, Чэшская Рэспубліка, Францыя, Грэцыя, Данія, Іспанія, Канада, Люксембург, Польшча, Швейцарыя, Швецыя. Усяго зарэгістравана больш за 4000 выпадкаў, у тым ліку 50 - са смяротным зыходам.
Сярод дзяцей, якія адпачываюць у міжнародных аздараўленчых установах Балгарыі «Грын-Парк», «Чаўдар» (г.г Кітэн, Абзор) у ліпені 2011г. рэгістраваліся групавыя выпадкі захворванняў кішачнымі інфекцыямі.
Кішачныя інфекцыі могуць выклікацца рознымі мікраарганізмамі, у тым ліку бактэрыямі і кішачнымі вірусамі.
Кішачныя інфекцыі ўключаюць дызентэрыю, сальманелёз, ротавірусныя інфекцыі, энтэравірусныя, наравiрусныя інфекцыі і іншыя, маюць шырокае распаўсюджванне ў многіх краінах свету.
Найважнейшыя шляхi распаўсюджвання кішачных інфекцый: харчовы праз забруджаныя прадукты харчавання, асабліва не падвяргаўшыяся тэрмічнай апрацоўцы; водны (вада, кубікі лёду); кантактна-бытавы праз брудныя рукі, забруджаныя прадметы ўжытку або посуд.
Для большасці кішэчных інфекцый інкубацыйны перыяд кароткі ад некалькіх гадзін да 7 дзён.
Пры бактэрыяльных кішачных інфекцыях часцей турбуюць павышэнне тэмпературы цела, боль у жываце, млоснасць, ваніты, часты вадкі стул; пры вірусных - моцны галаўны боль, боль у горле, цягліцах, можа быць вадкі стул, сып на целе. Некаторыя сімптомы могуць адсутнічаць, або слаба выяўляцца.
Халера
Па дадзеных Сусветнай арганізацыі Ахова здароўя эпідэмічная сітуацыя ў свеце па захворваннi халерай застаецца напружанай. Штогод у свеце рэгіструецца 3-5 мільёнаў выпадкаў халеры, з якіх 100-120 тысяч сканчаюцца смяротным зыходам. У апошнія гады каля 58 краiн інфармуюць СААЗ аб халеры, з якіх больш за палову прыпадае на Афрыканскі кантынент.
У 2010 годзе эпідэмічныя агмені гэтай небяспечнай інфекцыі рэгістраваліся ў Замбіі, Самалі, Мазамбіку, Камеруне, Зімбабвэ, В'етнаме (дэльта ракі Меконг), Індыі, Пакістане, Лаосе. Вельмі неспрыяльная абстаноўка склалася традыцыйна ў Цэнтральнай Афрыцы (Камерун, Нігер, Нігерыя і Чад), а таксама ў краінах Карыбскага басейна.
На востраве Гаіці ў цяперашні час працягваецца эпідэмія халеры, якая мае патэнцыял для пандэмічнага распаўсюду. З кастрычніка 2010 года па стане на сярэдзіну сакавіка 2011 года ў Рэспубліцы Гаіці з сімптомамі гэтай небяспечнай хваробы звярнуліся больш за 260 тысяч чалавек, з іх больш за 140 тысяч шпіталізаваны. Смяротнымі зыходамі завяршыліся каля пяці тысяч выпадкаў захворванняў. У цяперашні час халера з Гаіці распаўсюдзілася ў Дамініканскую Рэспубліку, дзе ўжо зарэгістравана больш за 1,5 тысячы хворых і некалькі выпадкаў смяротных зыходаў. Адзначаны завоз інфекцыі ў Венесуэлу, Злучаныя Штаты Амерыкі і Канаду. Спецыялісты прагназуюць не проста працяг эпідэміі на Гаіці, але і нарастанне яе інтэнсіўнасці. Па дадзеных Панамерыканскага рэгіянальнага бюро СААЗ, колькасць хворых халерай на Гаіці можа перавысіць 400 тысяч чалавек.
У краінах СНД успышкі і спарадычныя выпадкі адзначаліся ва Украіне (2000-2001 2003 гг.), у Казахстане (2005, 2008 гг.), Азербайджане (2001, 2009 гг.) І Таджыкістане (2009 г.), у асноўным заноснага паходжання. У Расiі за апошнія 10 гадоў мелі месца заносы інфекцыі ў Башкартастан з Індыі (2004, 2008 гадах.); у Цвярскую вобласць, а таксама ў Маскву - з Таджыкістана (2005 г.) і Індыі (2010 г.); Мурманскай вобласці - з Індыі (2006 г.).
Па інфармацыі Дзяржсанэпідслужбы Украіны за перыяд з 29 мая - 27 ліпеня 2011 г.г. Данецкай вобласці (Украіна) зарэгістравана 27 выпадкаў халеры (26 - у г. Марыўпалі, 1 у Валнавахскiм раёне), а таксама 16 выпадкаў носьбіцтва ўзбуджальніка халеры ў клінічна здаровых людзей. Па дадзеных эпідэміялагічнага расследавання, фактарам перадачы інфекцыі магла з'явіцца вада ракі Кальміўс, марская вада Азоўскага мора ў раёнах несанкцыянаванага скіду сцёкавых вод і рыба, вылаўленая ў гэтых месцах.
Халера - асабліва небяспечная вострая інфекцыйная хвароба, якая характарызуецца наймацнейшым абязводжваннем арганізма, якое пры адсутнасці своечасовага лячэння можа прывесці да смяротнага зыходу. Захворванне пачынаецца востра, характэрнымі прыкметамі халеры з'яўляюцца шматразовы вадкі стул і ваніты, што прыводзіць да абязводжвання арганізма. Шляхi перадачы: водны; харчовы; кантактна-бытавы. Фактары перадачы: забруджаная вада; харчовыя прадукты, прадметы ўжытку, забруджаныя вылучэннямі хворага; брудныя рукі.
Поліяміэліт
Эндэмічнымi краінамі па поліяміэліце з'яўляюцца Індыя, Нігерыя, Афганістан і Пакістан. За 7 месяцаў 2011 года выпадкі поліяміэліту былі зарэгістраваны яшчэ ў 10 краінах: ДР Конга, Чад, Ангола, Кот д'Івуар, Гвінея, Малі, Буркіна Фасо, Конга, Нігер, Габон.
Поліяміэліт - гэта віруснае інфекцыйнае захворванне, якое заражае нервовую сістэму і выклікае поўны параліч. Вірус трапляе ў арганізм праз рот і размножваецца ў кішэчніку. Першапачатковымі сімптомамі з'яўляюцца высокая тэмпература, стомленасць, галаўны боль, млоснасць, рыгіднасць шыі і боль у канечнасцях. Адзін з 200 выпадкаў інфікавання прыводзіць да незваротнага паралічу (звычайна ног). З такіх паралізаваных 5% -10% паміраюць у выніку імабілізацыі дыхальнай мускулатуры.
Поліяміэліт заражае, у асноўным, дзяцей ва ўзросце да пяці гадоў.
Інфекцыя перадаецца праз забруджаныя фекаліямі ваду і харчовыя прадукты. Рызыка перадачы інфекцыі праз сухафрукты і арэхі, завезеныя з краін, дзе выяўлена цыркуляцыя дзікіх полiявірусаў, мінімальна. З мэтай вызначэння бактэрыяльнай абсямененасці Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь арганізаваны рэйд па правядзенні лабараторных даследаванняў гэтых прадуктаў.
Асноўным сродкам прафілактыкі з'яўляецца імунізацыя насельніцтва. У Рэспубліцы Беларусь вакцынацыя супраць поліяміэліту ажыццяўляецца ў адпаведнасці з нацыянальным календаром прафілактычных прышчэпак.
Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь рэкамендуе асобам, якія плануюць паездку ў краіны, дзе рэгіструюцца выпадкі поліяміэліту, правядзенне першаснай або бустэрнай (дадатковай) імунізацыі. Паказанні для якіх-небудзь дадатковых мер або ўвядзення абмежаванняў на паездкі адсутнічаюць.
Каб зберагчы сябе ад заражэння кішэчнымі інфекцыямі, у тым ліку халерай, поліяміэлітам, неабходна выконваць правілы асабістай гігіены (мыццё рук) і іншыя правілы і абмежавальныя меры пражывання, харчавання і культурнага адпачынку:
правілы пражывання: пражыванне дапускаецца толькі ў гасцініцах, забяспечаных цэнтралізаваным водазабеспячэннем і каналізацыяй.
харчаванне: прыём ежы дапускаецца ў пэўных пунктах харчавання, дзе выкарыстоўваюцца прадукты гарантаванай якасці прамысловай вытворчасці. Для пітва павінна выкарыстоўвацца толькі бутэляваная або кіпячоная вада, напоі, сокі прамысловай вытворчасці і гарантаванай якасці. Для мыцця садавіны і агародніны неабходна выкарыстоўваць толькі кіпячоную або бутыляваную ваду.
Не рэкамендуецца купляць лёд для астуджэння напояў у прадаўцоў вулічнага гандлю, а таксама выкарыстанне ў ежу прадуктаў з пратэрмінаваным тэрмінам прыдатнасці, якія не прайшлі гарантаваную тэхналагічную апрацоўку, а таксама набытых у месцах вулічнага гандлю.
арганізацыя адпачынку: не рэкамендуецца правядзенне экскурсій, іншых мерапрыемстваў (паляванне, рыбалка) у месцах, не пазначаных афіцыйнай праграмай. Купанне турыстаў дазваляецца толькі ў басейнах і спецыяльных вадаёмах.
Адзёр
У 2011 годзе ў краінах Еўрапейскага рэгіёну назіраецца ўскладненне эпідэмічнай сітуацыі па захворванні на адзёр: у 38 краінах Еўропы зарэгістравана больш за 21 000 выпадкаў захворвання.
Больш за 90% выпадкаў прыпадае на 9 краін: Францыя (12 699 выпадкаў), Германія (1193 выпадкi), Італія (1500 выпадкаў), Іспанія (2 261 выпадак), Румынія (1 619 выпадкаў), Бельгія (382 выпадакi) , Швейцарыя (589 выпадкаў), Злучанае Каралеўства (550 выпадкаў), Узбекістан.
Найбольшая колькасць захварэўшых адзначаецца сярод дзяцей ад аднаго да чатырох гадоў і маладых людзей ва ўзросце 15-29 гадоў. Большасць захварэўшых не былі двухразова вакцынаваны супраць адзёру.
Адзёр - інфекцыйнае захворванне, якое характарызуецца высокай тэмпературай (да 39-40С), галаўным болем, ацёкам веек, пачырваненнем вачэй і сыпам. Шлях перадачы інфекцыі - паветрана-кропельны.
Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь рэкамендуе асобам, якія выязджаюць у краіны Еўрапейскага рэгіёну, і якія раней не былі прышчэплены супраць адзёру або прышчэплены аднакратна зрабіць прафілактычную прышчэпку супраць адзёру.
Жоўтая ліхаманка
Пры ўездзе ў некаторыя краіны Паўднёва-Амерыканскага і Афрыканскага кантынентаў (Ангола, Бенін, Буркіна Фасо, Бурундзі, Габон, Гана, Гвіяна Французская, Заір (Дэмакратычная Рэспубліка Конга), Камерун, Конга, Кот-д'Івуар, Ліберыя, Малі, Нігер, Руанда, Сан-Таме і Прынсыпi, Сьера-Леонэ, Таго, Цэнтральна-Афрыканская), неспрыяльных па жоўтай лiхаманцы, патрабуецца абавязковае правядзенне прафілактычных прышчэпак, якія з'яўляюцца адзінай мерай папярэджання гэтага небяспечнага захворвання. Прышчэпка праводзіцца не пазней, чым за 10 дзён да выезду, імунітэт захоўваецца на працягу 10 гадоў, пасля чаго праводзіцца паўторная вакцынацыя. Без міжнароднага пасведчання аб вакцынацыі супраць жоўтай ліхаманкі выезд у небяспечныя краіны забараняецца.
Малярыя
Малярыя з'яўляецца адным з самых распаўсюджаных захворванняў у свеце. Агмені яе сустракаюцца амаль у сотні краін Азіі, Акіяніі, Цэнтральнай і Паўднёвай Амерыкі і, асабліва шырока, на Афрыканскім кантыненце на поўдзень ад Сахары.
Штогод малярыяй захворвае больш за 500 мільёнаў чалавек, з якіх да аднаго мільёна (у асноўным дзеці) памірае.
Прафілактыка малярыі пры выездзе ў небяспечныя краіны складваецца з 2 накірункаў: папярэджанне заражэння і прафілактыка захворвання.
Папярэджаньне заражэння - гэта абарона памяшканняў ад пранікнення пераносчыкаў (засетчыванне вокнаў) і абарона ад іх укусаў (устаноўка прыложкавых марлевых полагаў, знішчэнне заляцеўшых камароў інсектыцыдным сродкамі з дапамогай электравыпарнікаў-фумігатараў; па-за памяшканнем - апрацоўка адкрытых участкаў цела адпужваючымi прэпаратамі - рэпелентамі); асноўнае жа ў папярэджанні прышчэпачнай малярыі - выкарыстанне для ін'екцый толькі аднаразовых шпрыцаў.
Прафілактыка захворвання - гэта прыём па прызначэнні лекара лекавых супрацьмалярыйнай прэпаратаў (хіміяпрафілактыка), пачынаючы за тыдзень перад выездам у небяспечная рэгіён, увесь перыяд знаходжання там і яшчэ 4-6 тыдняў пасля вяртання дадому.
Улічваючы ж, што ў шматлікіх трапічных краінах распаўсюджана лекаваўстойлівая малярыя, акрамя хіміяпрафілактыкi захопленымі з сабой медыкаментамі, турыстам, на выпадак, калі захворванне з часам усё-ткі разаўецца, рэкамендуецца празапас набываць супрацьмалярыйнай лекі, якія прымяняюцца для яе лячэння мясцовым насельніцтвам.
Неабходна памятаць, што падчас знаходжання ў краіне, небяспечнай па малярыі, і на працягу 3-х гадоў пасля вяртання, пры любым павышэнні тэмпературы варта неадкладна звяртацца ў лячэбную ўстанову і паведамляць урачу аб сваім знаходжанні ў «тропіках».
Іншыя рэкамендацыі
Падчас адпачынку трэба быць асабліва асцярожнымі пры кантакце з жывёламі, так як яны з'яўляюцца крыніцамі многіх інфекцыйных і паразітарных хвароб: шаленства, заразных скурных і паразітарных захворванняў. Не чапайце катоў, сабак і іншых жывёл! Гэта небяспечна практычна ва ўсіх краінах. Калі Вы пры кантакце з жывёлай атрымалі ўкус, абдрапванне ці проста аслюненне, старанна прамыйце гэту частку цела вадой з мылам. Неадкладна звярніцеся да ўрача для вырашэння пытання аб правядзенні прышчэпак супраць шаленства і слупняку.
Большасць небяспечных для чалавека крывасмактальных казурак (блыхі, кляшчы, камары, маскіты, гізы, мошкі і мухі) з'яўляюцца пераносчыкамі трапічных інфекцыйных і паразітарных захворванняў. Для папярэджання ўскладненняў падчас адпачынку на прыродзе неабходна пазбягаць кантактаў з поўзаючымi жывёламі і казуркамі, апранаць адзенне з доўгімі рукавамі, штаны, чаравікі са шчыльнымі гетрамі ці шкарпэткамі, прымяняць рэпеленты. Не рэкамендуецца ляжаць на пляжы без подсцілу, хадзіць па зямлі без абутку.
Іншую небяспеку ўяўляюць укусы атрутных змей, насякомых (скарпіён, каракурт, тарантул) і насельнікаў трапічных мораў (атрутныя медузы, п'яўкі, рыбы), якія могуць прывесці да сур'ёзных парушэнняў здароўя.
Пасля вяртання з падарожжа на працягу некаторага часу ўважліва сачыце за зменамі свайго здароўя. Пры ўзнікненні ліхаманкавага стану, млоснасці, ваніт, вадкага стула, кашлю з крывавым макроццем, сыпу на скурных пакровах і слізістых варта неадкладна звярнуцца да лекара для медыцынскага агляду і абследавання на інфекцыйныя і паразітарныя захворванні. Абавязкова папярэдзьце лекара аб знаходжанні за мяжой!
ПАМЯТАЕЦЕ! Турыстычныя фірмы, якія арганізуюць паездкі, павінны прадаставіць выязджаючым інфармацыю аб санітарна-эпідэмічнай абстаноўцы і магчымай рызыцы заражэння, мерах асабістай прафілактыкі і дзеяннях у выпадку развіцця захворвання, з абавязковым уручэннем памятак.
Рэкамендацыі па імунізацыі і сезоннай хіміяпрафілактыцы для асоб, якія выязджаюць за межы Рэспублікі Беларусь можна паглядзець тут.
